10 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΔΕΠ-Υ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ!
Τι ονομάζουμε ΔΕΠ-Υ;
Η ΔΕΠ-Υ ή διαφορετικά Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας, αποτελεί μια συχνή νευροβιολογική διαταραχή η οποία έχει τρία χαρακτηριστικά:
α. Έλλειψη συγκέντρωσης
β. Παρορμητικότητα
γ. Υπερβολική κινητικότητα
Μπορεί να εμφανιστεί ως μεμονωμένη διαταραχή, αλλά συχνά η ΔΕΠ-Υ συνυπάρχει και με άλλες διαταραχές, όπως είναι οι διαταραχές κινητικής λειτουργίας, διαταραχές αυτιστικού φάσματος, μαθησιακές δυσκολίες, αντικοινωνική και παραπτωματική συμπεριφορά, χρόνιες αγχώδεις διαταραχές κ.α.
Πως ένας γονέας καταλαβαίνει ότι το παιδάκι του έχει ΔΕΠ-Υ;
Ένας γονέας ίσως καταλάβει από πολύ νωρίς ότι το παιδάκι του έχει ΔΕΠ-Υ από κάποια σημάδια που λαμβάνει. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως χρειάζεται μεγάλη προσοχή στον διαχωρισμό της από τη ζωηράδα των πρώτων ετών στα παιδιά με τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής. Υπάρχει μια λεπτή κόκκινη γραμμή σε παιδιά μικρότερης ηλικίας όσον αφορά αυτό το κομμάτι και εύκολα μπορεί να παρερμηνευτεί από τους γονείς, μιας και σε αυτά είναι φυσιολογικό να είναι αρκετά κινητικά, εξερευνώντας το περιβάλλον γύρω τους ή να μην εστιάζουν την προσοχή τους σε μια δραστηριότητα για παραπάνω από πέντε λεπτά, αφού ο εγκέφαλος τους είναι ακόμη ανώριμος για μια τέτοια δεξιότητα. Για αυτό και η διάγνωση της ΔΕΠ-Υ δίνεται μετά τα έξι έτη.
Κάποια από τα χαρακτηριστικά παιδιών με ΔΕΠ-Υ είναι τα εξής:
- Είναι αρκετά ανυπόμονα και δυσκολεύονται αρκετά να περιμένουν τη σειρά τους κλπ.
- Έχουν έντονη προσωπικότητα και η παρουσία τους γίνεται αισθητή από την ένταση που προκαλούν γύρω τους
- Δυσκολεύονται να παραμείνουν στάσιμα. Αγαπάνε τη κίνηση και τη συνεχή εξερεύνηση του περιβάλλοντος γύρω τους αγγίζοντας ανθρώπους, αντικείμενα, αλλά και αρπάζοντας τα
- Δυσκολεύονται στο κοινωνικό κομμάτι εξαιτίας της συμπεριφοράς τους που μπορεί άθελα τους να μιλάνε δυνατά, να διακόπτουν, να μην ακολουθούν κανόνες σε παιχνίδια κλπ.
- Επίσης η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι ενα χαρακτηριστικό που μπορεί να συνοδεύει το παιδί με ΔΕΠ-Υ
Το κλειδί στις δραστηριότητες που αγαπάνε τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ!
Βάση των παραπάνω δυσκολιών που αναφέρθηκαν βρίσκεται και το κλειδί για το ποιες δραστηριότητες αγαπούν πολύ τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ να κάνουν με ευχαρίστηση. Αυτές πρέπει να περιλαμβάνουν την ευκαιρία για σωματική εκτόνωση, ενίσχυση της αυτοεκτίμησης τους και παροχή αισθητηριακών ερεθισμάτων όπως αιθουσαίων, ιδιοδεκτικών, απτικών κ.α., που θα τα βοηθήσουν να ρυθμιστεί το αυξημένο επίπεδο διέγερσης τους.
Πριν δώσετε μια δραστηριότητα στο παιδί σας θα πρέπει να θυμάστε:
- Δεν ταιριάζουν όλες οι δραστηριότητες σε όλα τα παιδιά: κάθε παιδί είναι μοναδικό και με τις δικές του προτιμήσεις. Μην πιέσετε ένα παιδί να παραμείνει σε μια δραστηριότητα από τη στιγμή που δεν του αρέσει. Ο σκοπός είναι μέσα από την εκτέλεση να υπάρχει και ευχαρίστηση. Δοκιμάστε νέες δραστηριότητες ώστε να βρείτε ποια ταιριάζει στο δικό σας παιδάκι.
- Όχι δραστηριότητες μεγάλης διάρκειας: αποφύγετε να δώσετε δραστηριότητες στο παιδί που θα πρέπει να μείνει προσηλωμένο σε αυτές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το πιθανότερο είναι σύντομα να βαρεθεί και να τη παρατήσει, αλλά και να αρνηθεί να ξανασχοληθεί μαζί της την επόμενη φορά.
- Προσοχή στις οδηγίες και τους κανόνες: αποφύγετε να δώσετε στο παιδάκι με ΔΕΠ-Υ δραστηριότητες πολύπλοκες, με πολλές οδηγίες και κανόνες που θα το μπερδέψουν, αλλά και θα το κουράσουν.
Πάμε να δούμε τις δραστηριότητες για τα παιδάκια με ΔΕΠ-Υ στο σπίτι!
Για όλες τις δραστηριότητες που προτείνονται, απαιτούνται υλικά που υπάρχουν σε κάθε σπίτι.
- Αισθητηριακά κουτιά: Πάρτε κουτιά και γεμίστε τα με άμμο ή όσπρια. Κρύψτε μέσα τους μικρά αντικείμενα για να ψάξει το παιδί να τα βρει, όπως για παράδειγμα χάντρες για να τις κατηγοριοποίησει βάση χρώματος ή μαγνητικά γραμματάκια για να φτιάξει τα ονόματα της οικογένειας και το δικό του. Αφήστε του και εργαλεία όπως μικρά φτιαράκια, κουτάλια, μικρά κουπάκια, ώστε να τα εντάξει και να τα χρησιμοποιήσει όπως το ίδιο επιθυμεί. Η αίσθηση από τα απτικά ερεθίσματα που λαμβάνει σκάβοντας μέσα σε αυτά είναι υπέροχη, αλλά ταυτόχρονα και ρυθμιστική!
- Κόκκινο- πράσινο φανάρι: Φτιάξτε ένα φανάρι με κόκκινο και πράσινο χαρτόνι. Όταν θα σηκώνετε το κόκκινο το παιδί θα πρέπει να μένει ακίνητο, ενώ όταν θα σηκώνεται το πράσινο θα μπορεί να τρέχει ή να περπατάει. Σχεδιάστε με κιμωλία, σπάγκο ή χαρτοταινία μια διαδρομή όπου το παιδάκι σας θα οδηγεί κάποιο όχημα, πατίνι κλπ και εσείς θα έχετε τον ρόλο του φαναριού.
- Παιχνίδι εμποδίων: το παιδί που αντιμετωπίζει ΔΕΠ-Υ, λατρεύει την πρόκληση, το σκαρφάλωμα, τα χοροπηδητά και ό,τι άλλο μπορεί να περιλαμβάνει μια διαδρομή εμποδίων. Χρησιμοποιείστε τη φαντασία σας, αλλά και αντικείμενα του σπιτιού όπως μαξιλάρες καναπέ, καρέκλες, τραπέζια, μπάλες, σχοινιά κλπ. ωστε να φτιάξετε μια κινητική διαδρομή εμποδίων που στο τέρμα της θα υπάρχει και μια δοκιμασία. Η δοκιμασία αυτή θα μπορούσε για παράδειγμα να είναι στίβαξη κύβων ο ένας πάνω στον άλλον, χωρίς αυτοί να γκρεμιστούν ή μεταφορά νερού από ένα μπολ σε άλλο με κουτάλι, χωρίς να χυθεί το νερό.
- Αναθέστε του δουλειές στο σπίτι: δουλειές όπως είναι το πλύσιμο πιάτων, το καθάρισμα με ηλεκτρική σκούπα, το καθάρισμα καγκέλων, το πλύσιμο αυτοκινήτου, ξεφόρτωμα αυτοκινήτου από τις σακούλες του σούπερ μαρκετ και η τοποθέτηση των προιόντων στα ράφια, το άπλωμα των ρούχων κ.α. θα το κρατάνε σε κίνηση, θα λαμβανει ιδιοδεκτικά ερεθίσματα, αλλά ταυτόχρονα θα έχετε και μια βοήθεια σε ένα κομμάτι των καθημερινών υποχρεώσεων του σπιτιού. Ένα ακόμα θετικό σε αυτές τις δραστηριότητες είναι ότι έτσι το παιδάκι σας μαθαίνει πως να βοηθά και να γίνεται υπεύθυνο!
- Διαδρομή με πατίνι: αν έχετε πατίνι τύπου skateboard σχεδιάστε μια δραδρομή με χαρτοταινία ή κιμωλία στο πάτωμα του σπιτιού, του μπαλκονιού ή της αυλής. Ζητήστε από το παιδί να ξαπλώσει πάνω σε αυτό με τη κοιλίτσα του και σπρώχνοντας με τα χέρια του να διασχίσει με το πατίνι τη διαδρομή.
- Κηπουρική: σκάψιμο χώματος, ξεχορτάριασμα, καθάρισμα κιτρινισμένων φύλλων από τα χαμηλά δεντάκια, ακόμα και απλό παιχνίδι πάνω στο χώμα με κουβαδάκια ή φορτηγά με καρότσες θα του προσφέρει την επιθυμητή ικανοποίηση.
- Παντομίμα/παιχνίδι μιμήσεων: παιχνίδι του τύπου βρες τι είμαι ή τι κάνω. Είναι διασκεδαστικό παιχνίδι και μέσα από αυτό μαθαίνει να περιμένει τη σειρά του με ευχάριστο τρόπο.
- Κρυμμένος θησαυρός: διαλέχτε ένα αντικείμενο και κρύψτε το καλά μέσα στο σπίτι. Φτιάχτε μηνύματα σε χαρτάκια που θα οδηγούν το παιδί κάθε φορά όλο και πιο κοντά στον θησαυρό, κάνοντας δοκιμασίες για να πάρει το επόμενο χαρτάκι, όπως για παράδειγμα κατασκευή μικρών παζλ, χτίσιμο πύργων, βίδωμα με εργαλεία, λύση εύκολων γρίφων και ό,τι άλλο ξέρετε πως το παιδί σας είναι καλό αλλά και αγαπά να κάνει.
- Χορός/μίμηση κινήσεων: βάλτε δυνατά την αγαπημένη του μουσική και ξεκινήστε τον χορό! Κάντε φιγούρες που θα προσπαθεί το παιδάκι σας να αντιγράψει.
- Ηλεκτρονικό παιχνίδι Wii: Αν έχετε το wii ή υπάρχει η δυνατότητα να το αποχτήσετε, είναι μια πολύ καλή δραστηριότητα για το παιδάκι σας με ΔΕΠ-Y. Διαθέτει επιλογές ανάμεσα σε αθλήματα όπως καράτε, skateboard, τένις, ποδόσφαιρο, παιχνίδια περιπέτειας κλπ. που θα κρατήσουν το ενδιαφέρον του παιδιού σας, αλλά ταυτόχρονα θα ενισχύουν και δεξιότητες όπως είναι η ισορροπία, η αδρή κίνηση, ο οπτικοκινητικός συντονισμός, η αμφίπλευρη οργάνωση κλπ. Προσοχή όμως στη χρήση του, μιας και πρόκειται για ηλεκτρονικό παιχνίδι δεν θα πρέπει να γίνεται κατάχρηση αυτού, με το παιδί να ξεπερνά την μια ώρα ημερησίως.
Καλή διασκέδαση!
Κυριαζή Μαρία, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SI, BScOT-Συγγραφέας-OT blogger