ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ...

2021-05-06

Τι είναι ο αυτισμός;

Ο όρος «Αυτισμός» προέρχεται από την ελληνική λέξη «αυτός» και υποδηλώνει την έννοια της απομόνωσης κάποιου από τον ίδιο του τον εαυτό. Ο αυτισμός δεν είναι ασθένεια. Πρόκειται για μια νευρολογική δυσλειτουργία, μια πολύπλοκη αναπτυξιακή διαταραχή, που οφείλει την ύπαρξη της σε γενετικές διαφορές, γνωστές ως πολυμορφισμοί. Όταν αυτές οι αλλαγές είναι θετικές, περνάνε στην επόμενη γενιά. 

Ένα άτομο με αυτισμό δεν σχετίζεται με χαμηλό διανοητικό επίπεδο. Αντίθετα μπορεί το νοητικό του επίπεδο να είναι παραπάνω από το φυσιολογικό όριο. Σε κάποιες περιπτώσεις ενδέχεται να υπάρχουν συνοδές διαταραχές όπως η νοητική στέρηση, σύνδρομο Down ή άλλα σύνδρομα κ.α.


Που δυσκολεύονται τα άτομα με αυτισμό;

α. Στην κοινωνική συναλλαγή: αδυναμία σύναψης κοινωνικών επαφών, συνοδευόμενη από μοναχικότητα ή ακόμα και ενεργητική συμπεριφορά με ιδιοόρρυθμα και περίεργα χαρακτηριστικά.

β. Στην επικοινωνία: η ομιλία αναπτύσσεται αργά ή και καθόλου. Υπάρχουν λεκτικά προβλήματα πραγματολογικής φύσεως, απουσία βλεμματικής επαφής κ.α.

γ. Στην συμπεριφορά: μπορεί να υπάρχουν εμμονές, στερεότυπες κινήσεις κ.α.

δ. Στο παιχνίδι: απουσιάζει το αυθόρμητο ή φανταστικό παιχνίδι, απουσιάζει η μίμηση, το προβολικό και το συμβολικό παιχνίδι.

ε. Ευαισθησία στα συστήματα των αισθήσεων: σε όραση, ακοή, γεύση, αφή, όσφρηση, ιδιοδεκτικότητα, αιθουσαίο.


Ποια είναι τα συμπτώματα του αυτισμού;

Ο αυτισμός είναι δύσκολος να διαγνωσθεί πριν το δεύτερο έτος του παιδιού. Παρ´ όλα αυτά υπάρχουν ενδείξεις για να παρατηρήσει ένας γονιος που εμφανίζονται από πολύ νωρίς στο παιδί και είναι οι εξής:

0-6 μηνών

  • Αδιαφορία για τον κόσμο των ήχων
  • Απουσία βλεμματικής επαφής
  • Δεν χαμογελά όταν του χαμογελούν
  • Διαταραχές στον ύπνο και στην σίτιση
  • Υπερβολικά ήρεμο ή υπερβολικά ανήσυχο
  • Ανωμαλίες σε κίνηση και τονικότητα: υποτονία, υποδραστήριο, αδυναμία εναρμόνισης στην αγκαλιά της μητέρας.


6-12 μηνών

  • Ανάπτυξη περίεργων στάσεων
  • Μοναχικές δραστηριότητες: παιχνίδι με τα δάκτυλα, ταλαντεύσεις
  • Ασυνήθιστη χρήση αντικειμένων (π.χ. για ξύσιμο, τρίψιμο κ.α.)
  • Απουσία ενδιαφέροντος για άλλα άτομα όταν του μιλάνε ή όταν βρίσκονται στον ίδιο χώρο
  • Λίγες ή καθόλου φωνητικές εκπομπές
  • Επιβεβαίωση κινητικών ιδιαιτεροτήτων (υποτονία, υπερτονία)
  • Δεν ανταποκρίνεται στο όνομα του


1-2 ετών

  • Η ανάπτυξη λόγου είναι φτωχή ή ανύπαρκτη
  • Φτωχό ενδιαφέρον για τα παιχνίδια του
  • Πολύ συχνά στερεοτυπίες (επαναλαμβανόμενες κινήσεις)
  • Η αδιαφορία για τους γύρω είναι μόνιμη


Καθώς το παιδί μεγαλώνει, τα σημάδια ποικιλομορφούν:

  • Δεν ξέρει να συνδεθεί με άλλα παιδιά για να παίξει
  • Αποφεύγει την βλεμματική επαφή
  • Δεν του αρέσουν τα παιχνίδια με φανταστικό σενάριο ή τα ομαδικά
  • Προτιμά να μην το αγγίζουν και να μην το αγκαλιάζουν
  • Μοιάζει σα να μην ακούει όταν οι άλλοι του μιλούν
  • Δεν μοιράζεται τα ενδιαφέροντα του με άλλους
  • Στην ομιλία του, ο τόνος της φωνής του μπορεί να είναι ανώμαλος, με περίεργο ρυθμό ή ένταση
  • Επαναλαμβάνει λέξεις ή φράσεις ξανά και ξανά
  • Αναφέρεται για τον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο (π.χ. ᾽᾽Ο Γιάννης θέλει να παίξει᾽᾽)
  • Δεν κατανοεί απλές οδηγίες
  • Δεν αντιλαμβάνεται το χιούμορ, τον σαρκασμό, την ειρωνία
  • Επιμένει να ακολουθεί ρουτίνες
  • Εμμονές με την θέση αντικειμένων στον χώρο (π.χ. τακτοποιεί τα παιχνίδια του πάντα με συγκεκριμένο τρόπο)
  • Έχει έντονες εκρήξεις θυμού (π.χ. δαγκώνεται ή χτυπάει το κεφάλι του στο τοίχο)


Υπάρχει θεραπεία στον αυτισμό;

Μέχρι τώρα οι ερευνητές δεν έχουν εντοπίσει την αιτία του αυτισμού, συνεπώς και για το λόγο ότι δεν πρόκειται για κάποια ασθένεια, δεν υπάρχει και θεραπεία. Επιπλέον δεν υπάρχουν ιατρικά τεστ όπου θα μπορούσε να γίνει εγκαίρως η διάγνωση του (προγεννητικά). 


Μπορεί να μην υπάρχει θεραπεία για τον αυτισμό, παρ᾽ όλα αυτά, με την σωστή, την έγκυρη και έγκαιρη παρέμβαση, μπορεί ένα άτομο με αυτισμό να μάθει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα του και να καταφέρει να εξαλήψει αρκετά από τα συμπτώματα και τις δυσκολίες που συνεπάγεται. Γι᾽ αυτό οι γονείς πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεχτικοί και να μην αγνοούν τα σημάδια που τους δείχνει το παιδί τους. 

Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί στην πρώιμη παρέμβαση. Έτσι αυξάνονται οι ευκαιρίες για την αξιοποίηση του δυναμικού του παιδιού για την αποφυγἠ των συνοδών διαταραχών της μάθησης και την απόκτηση στρατηγικών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του. Ένα παιδί με το σωστό θεραπευτικό πρόγραμμα, στο μέλλον ως ενήλικας μπορεί να μην καταλάβει κάποιος ότι πρόκειται για ένα αυτιστικό άτομο. Η σωστή συνεχής πληροφόρηση των γονιών καθώς το παιδί μεγαλώνει και μεταβαίνει από το ένα ηλικιακό στάδιο στο άλλο (παιδική ηλικία, εφηβεία, ενηλικίωση) θα παίξει καθοριστικό παράγοντα για την θεραπευτική έκβαση.


Κυριαζή Μαρία, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια SI, BScOT-Συγγραφέας-OT blogger

Share